Δυο μέρες με «τρεις» φυσικούς και μερικούς ...φίλους

Δυο μέρες με «τρεις» φυσικούς και μερικούς ...φίλους

Θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Γιώργο Γραμματικάκη που έκανε την τιμή σε εμένα και τους συνεργάτες μου να μας προσκαλέσει για ένα διήμερο στις Βρυξέλλες, στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου είχα την τύχη να παρακολουθήσω μια εκπληκτική παρουσίαση του κ. Γιάννη Σειραδάκη για τις ανακαλύψεις πάνω στο μηχανισμό των Αντικυθήρων και να συγκινηθώ από την εκπληκτική ερμηνεία του κ. Γ. Κοτανίδη στο θεατρικό που αναφερόταν στη ζωή του R. Feynman.

Γιατί τρεις φυσικοί;

Γ. Γραμματικάκης ο πρώτος  Φυσικός

Πρώτα απ’ όλα η παρουσία του κ. Γραμματικάκη είναι πάντα επιβλητική. Σε κάθε ομιλία του έχει τη δυνατότητα (αυτή που μόνο λίγοι δάσκαλοι έχουν) να γοητεύει, να καθηλώνει. Ευγενέστατος, με λόγο απολαυστικό, εμποτισμένο με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, δείγμα της αδιαμφισβήτητης ευφυίας του, με τις ανέκδοτες ιστορίες του κάθε φορά μας δίνει λόγους να τον ακούμε.  Είτε μιλούσε για τη Φυσική, είτε μιλούσε για την Ελλάδα, ο λόγος του ήταν συγκινητικός μα συνάμα και εμψυχωτικός, ήταν πολιτικός μα όχι κομματικός, ήταν ενωτικός με κέντρο πάντα την Ελλάδα και τους Έλληνες. Λόγος πατριωτικός και συνάμα ευρωπαϊκός. Είναι ο λόγος ενός πραγματικού πνευματικού ανθρώπου, που υπηρετεί το χρέος του να παράγει παιδεία και να προάγει τον πολιτισμό, αλλά κυρίως μέσα από τη συλλογική ικανότητα που έχει αναπτύξει προάγει την άμβλυνση των διαφορών και την αποδυνάμωση του ατομικισμού, είτε μιλάμε για τους πολίτες μιας χώρας, είτε μιας ηπείρου, είτε ολόκληρου του κόσμου. Είναι αυτή η ουμανιστική σκοπιά με την οποία βλέπουν τα πράγματα οι μεγάλοι επιστήμονες, οι πραγματικοί διανοούμενοι, έχοντας διαβάσει, έχοντας καταλάβει το μέγεθος του ανθρώπου και τη σημασία αυτής της μικρής μπλε κουκίδας που έλεγε και ο Carl Sagan.  

Πάει καιρός που έχω χάσει την πίστη μου στο πολιτικό προσωπικό αυτής της ταλαίπωρης χώρας.  Ίσως να φταίει που κάθε φορά που κάποια ελπίδα αχνοφαινόταν φρόντιζε να τη διαψεύσει, φρόντιζε με κάθε τρόπο να με απογοητεύσει. Αυτό που δεν άντεχα όμως, ήταν να χάσω την πίστη μου στους πνευματικούς ανθρώπους αυτού του τόπου. Δε μπορούσα να βλέπω την κρίση που το πολιτικό προσωπικό δημιούργησε και συνεχίζει να διαχειρίζεται αποτυχημένα, να οδηγεί σε παραίτηση το υγιές δυναμικό αυτού του τόπου. Είτε αυτό έχει να κάνει με τις υγιείς δυνάμεις της οικονομίας, τους ανθρώπους που συνεχίζουν να αγωνίζονται και να δημιουργούν εκεί έξω, είτε με τους πνευματικούς ανθρώπους που για μένα είναι οι πραγματικοί ηγέτες γιατί αποτελούν τις πραγματικές κινητήριες δυνάμεις μιας κοινωνίας. Αυτές οι δυνάμεις της κοινωνίας υπάρχουν. Χρειάζεται απλά κάποιος να τις φωτίσει και το λέω και με τις δυο εκδοχές του ρήματος: να τις αναδείξει, να τις καθοδηγήσει.

Και πιστεύω ότι ο κ. Γ. Γραμματικάκης είναι ο ικανότερος και γι’ αυτό το κάνει τόσο πετυχημένα. Χωρίς ιδιοτέλεια, χωρίς κομπασμό, με πραγματική αγάπη για τον άνθρωπο και την ευημερία του.

Κάθε φορά που σκέφτομαι τις συναντήσεις μας, σκέφτομαι το φως. Το ξέρω πως είναι η μεγάλη του αγάπη και χαίρεται να μιλά για αυτό, αλλά εγώ πιστεύω πως σκέφτομαι το φως γιατί αυτή είναι η λέξη που τον περιγράφει. Εκπέμπει φως με την ποιότητά του σε κάθε παρουσία του. Είναι  αυτές οι ακτίδες φωτός που εκπέμπει με το λόγο και τις πράξεις του που φωτίζουν λίγο αυτό το κατακλυσμιαίο σκοτάδι . Είναι μάλλον ο τρόπος που έχει να φωτίζει τους νέους ανθρώπους, να τους καθοδηγεί, να τους αναδεικνύει.

Ήταν τιμή μου να είμαι σ’ αυτή τη συντροφιά, να συμμετέχω στις κουβέντες, να παρακολουθώ τις εκδηλώσεις. Τον ευχαριστώ για την εμπειρία.

Γ. Σειραδάκης ο δεύτερος Φυσικός

Τον κύριο Σειραδάκη τον ήξερα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τον θυμάμαι να αγωνίζεται πάντα για την Αστρονομία, ένας μαχητής της επιστήμης και της έρευνας, ένας αξιόλογος επιστήμονας αλλά πάνω από όλα άνθρωπος. Ευγενέστατος πάντα, με αυτή την πραότητα που τον διακρίνει, έχει την ικανότητα να κερδίζει κάθε συνομιλητή του. Ακούραστος έκανε μια εντυπωσιακή παρουσίαση στο χώρο του Ευρωκοινοβουλίου για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων και απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις του κοινού. Χωρίς κανένα κόμπλεξ ήταν μαζί μας και μας εξηγούσε ό,τι τον ρωτούσαμε, ακόμη και αν βρισκόμασταν για φαγητό, ακόμη και αν βρισκόμασταν στη στάση και περιμέναμε το λεωφορείο.

Είναι ένας από αυτούς τους φωτισμένους ανθρώπους, που δεν νιώθουν την ανάγκη να αποδείξουν κάτι σε κανένα, άρα δεν υποκρίνεται, είναι αληθινός και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Συνομιλεί με την ίδια ευκολία με όλους ανεξάρτητα από την ηλικία, ανεξάρτητα από το μορφωτικό επίπεδο καθενός,  χαρακτηριστικό ενός ωραίου ανθρώπου.

Σας ευχαριστώ για την ωραία παρουσίαση.

Γ. Κοτανίδης ως R. Feynman

Να λοιπόν ποιος είναι ο «τρίτος» φυσικός. Φυσικά και δεν είναι εν ζωή ο R. Feynman, αλλά ο κ. Κοτανίδης έδωσε μια συγκλονιστική παράσταση στον ρόλο που χαρακτηρίστηκε ως ο καλύτερος και πιο σύνθετος της καριέρας του,  «QED» ή «Τι απέδειξε ο κύριος Φάινμαν».

Ο Γ. Κοτανίδης πρωταγωνιστώντας σ’ αυτήν την παράσταση καταφέρνει να συνδέσει την τέχνη με την επιστήμη, καταφέρνει να παρουσιάσει ένα έργο με πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Πρώτα από όλα ερμηνεύει συγκλονιστικά αυτόν τον ιδιαίτερο επιστήμονα που ήταν τόσο νευρώδης με τρομερή υπερκινητικότήτα, τον Feynman που το μυαλό του δε σταματούσε να σκέφτεται, να αμφιβάλει, που είχε μια εκπληκτική μεταδοτικότητα με αποτέλεσμα να συγκεντρώνει χιλιάδες φοιτητές στις διαλέξεις του που τον λάτρευαν κυριολεκτικά. Ήταν ο δάσκαλος σταρ.

Ταυτόχρονα έπρεπε να επιδείξει τον επιστημονικό τρόπο σκέψης του. Αν δε μπορώ να το εξηγήσω δε μπορώ να το καταλάβω, νομίζω έγραφε πάνω στον πίνακα. Και η παράσταση είχε και τμήματα που προσπαθούσε με παιχνιδιάρικο τρόπο, να εξηγήσει πώς λειτουργεί το φως, πώς κινούνται και πώς αλληλεπιδρούν τα ηλεκτρόνια και τα φωτόνια. Πολύ δύσκολο έργο που το έβγαλε εις πέρας με μεγάλη επιτυχία.

Έπρεπε να αναδείξει την πολυσχιδή προσωπικότητα ενός επιστήμονα που βραβεύτηκε με Νόμπελ,  ενός ανθρώπου που συμμετείχε στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, αλλά ταυτόχρονα ήταν ένας καλλιτέχνης μουσικός, ένας ζωγράφος, αθεράπευτος γυναικάς, ένας μεγάλος πλακατζής, ένας αντισυμβατικός δάσκαλος. Και όλα αυτά υπό το πρίσμα της κατάστασης της υγείας του. Ένα άλλο επίπεδο ανάγνωσης για το πώς αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος αντιμετώπιζε την προοπτική του θανάτου, παραμένοντας υπερδραστήριος μέχρι το τέλος χωρίς να παραιτείται από τη ζωή.

Μια συγκινητική ερμηνεία από τον Κ. Γ. Κοτανίδη που  έμεινε χαραγμένη στη μνήμη μου. Σας ευχαριστώ.

Τέλος … οι φίλοι

Βλέποντας το κοινό, στην αρχή, σκέφτηκα πως είναι ένα ετερόκλητο κοινό, χωρίς κάποια κοινά πολιτικά χαρακτηριστικά, χωρίς ίσως και κοινά επαγγελματικά χαρακτηριστικά και αναρωτήθηκα αν είχε καν κοινά χαρακτηριστικά. Αλλά γρήγορα κατάλαβα πως έκανα λάθος! Είχαμε όλοι κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Ήμασταν  όλοι άνθρωποι που αγωνίζονται, που προσπαθούν να δημιουργήσουν. Άλλος με την εκπληκτική ταβέρνα του στο Ρέθυμνο, άλλος με τη μικρή επιχείρησή του, άλλοι φοιτητές μεταπτυχιακών προγραμμάτων, μαθητές που αρίστευσαν σε διαγωνισμούς με τους καθηγητές τους, καθηγητές που κάνουν την υπερπροσπάθειά τους μέσα από το δημόσιο σχολείο, άλλοι καλλιτέχνες, μουσικοί, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, επιστήμονες, μια γκάμα ανθρώπων όλων των ηλικιών, όλων των πεποιθήσεων, με ένα κοινό γνώρισμα τελικά: να μην έχουν διάθεση να παραιτηθούν , να μην παρασυρθούν από την άρρωστη περιρρέουσα ατμόσφαιρα και να έχουν αγάπη για την παιδεία και τον πολιτισμό.

Και μέσα σ’ αυτό το κοινό βρήκα ενδιαφέροντες ανθρώπους και ανταλλάξαμε απόψεις, κάναμε ωραίες κουβέντες, πήγαμε σε μουσεία, βρήκα ανθρώπους που μοιραστήκαμε με ευχαρίστηση την ίδια ωραία εμπειρία.

Τελικά ήταν ένα κουραστικό τετραήμερο, αλλά μια πραγματικά πολύ ωραία εμπειρία.

Τέλος, νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω και τους αφανείς ήρωες που έφεραν σε πέρας όλο αυτό το δύσκολο έργο της οργάνωσης, χωρίς ψεγάδι, την κ. Χριστίνα Μερκουριάδη και τους συνεργάτες της.