Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010

Διαθέσιμη στο Διαδίκτυο η ιστορία με τον Νεύτωνα και το μήλο

Όλοι έχουμε ακούσει την ιστορία.
Ο νεαρός τότε Ισαάκ Νεύτων ας κάθεται κάτω από μια μηλιά και συλλογίζεται το μυστήριο κόσμο. Και ξαφνικά, .. ένα μήλο τον χτυπά στο κεφάλι. "A,ha!" φωνάζει ή ίσως "Εύρηκα!" Με μια στιγμιαία λάμψη, φώτιση, καταλαβαίνει ότι η ίδια δύναμη που έφερε το μήλο να συντριβεί στο έδαφος, είναι αυτή που συγκρατεί το φεγγάρι σε τροχιά γύρω από τη γη και τη γη γύρω από τον ήλιο. Η βαρύτητα.

Η κάπως έτσι.
Αυτή η απόκρυφη ιστορία είναι μια από τις πιο διάσημες στην ιστορία της επιστήμης και τώρα μπορούν όλοι να μάθουν τι πραγματικά είπε ο Νεύτωνας για αυτή.
Ένα μοναδικό χειρόγραφο, που εξιστορεί πώς ο Νεύτωνας εμπνεύστηκε τη θεωρία της βαρύτητας ενώ καθόταν και έβλεπε ώριμα μήλα να πέφτουν από τις μηλιές, δημοσιεύτηκε στο Διαδίκτυο από τη βρετανική Βασιλική Εταιρεία.
Το περιστατικό συνέβη στα μέσα της δεκαετίας του 1660, όταν ο Ισαάκ Νεύτωνας αποσύρθηκε στο πατρικό του στη βόρεια Αγγλία προκειμένου να αποφύγει την επιδημία πανώλης που οδήγησε στο κλείσιμο του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ όπου σπούδαζε.
Ο ίδιος διηγήθηκε το συμβάν στον Ουίλιαμ Στούκλεϊ ένα ανοιξιάτικο απόγευμα το 1726, ενώ οι δυο τους κάθονταν «κάτω από τη σκιά μερικών μηλιών».


"After dinner, the weather being warm, we went into the garden and drank thea, under the shade of some apple trees...he told me, he was just in the same situation, as when formerly, the notion of gravitation came into his mind. It was occasion'd by the fall of an apple, as he sat in contemplative mood. Why should that apple always descend perpendicularly to the ground, thought he to himself..."


Ο Νεύτωνας εμπνεύστηκε τη θεωρία της βαρύτητας ενώ καθόταν δίπλα στις μηλιές μερικές δεκαετίες νωρίτερα, γράφει στο χειρόγραφο ο Στούκλεϊ:
«Γιατί θα πρέπει το μήλο να κατέρχεται πάντα κατακόρυφα στο έδαφος, αναλογίσθηκε Γιατί να μην κινείται πλαγίως, ή προς τα πάνω; Σίγουρα, ο λόγος είναι, ότι η Γη το έλκει. Πρέπει να υπάρχει μια ελκτική δύναμη στην ύλη» διηγείται ο Στούκλεϊ.
Σύμφωνα με τον Κιθ Μουρ, βιβλιοθηκάριο της Βασιλικής Εταιρείας, η ιστορία διατηρεί τη γοητεία της εδώ και αιώνες επειδή συνδυάζει τόσα πολλά: Όταν ο Νεύτωνας περιγράφει την πτώση του μήλου και προσπαθεί να διατυπώσει μια αρχή που εξηγεί το φαινόμενο, στην πραγματικότητα «μιλά για την επιστημονική μέθοδο» που ξεκινά με την παρατήρηση, εξηγεί ο Μουρ.
«Επίσης, το σχήμα του μήλου θυμίζει τον πλανήτη -είναι στρογγυλό- και φυσικά το μήλο που πέφτει από το δέντρο θυμίζει την ιστορία του Αδάμ και της Εύας. Ο Νεύτωνας, ως θρησκευόμενος άνθρωπος, πρέπει να το βρήκε αυτό πολύ εύστοχο» σχολιάζει.
Το χειρόγραφο του ο Στούκλεϊ, μαζί με 59 ακόμα ιστορικά επιστημονικά κείμενα, δημοσιεύεται στο δικτυακό τόπο της Βασιλικής Εταιρείας με ευκαιρία τη συμπλήρωση των 350 χρόνων από την ίδρυσή της.

Σύμφωνα με τη σελίδα του Simon Fraser University's υπήρξαν άλλες δυο αναφορές της ιστορίας του μήλου του Νεύτωνα που δημοσιεύθηκαν πριν από το βιβλίο του Stukeley.
Ο Βολταίρος , που γράφει στα αγγλικά, στο δοκίμιό του στον εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία (1727), μίλησε για το γεγονός "Ο Sir Isaac Newton περπατώντας στον κήπο του είχε την πρώτη σκέψη του συστήματος της βαρύτητάς του, στη θέα ενός μήλου που έπεφτε κάτω από το δέντρο ". Επανέλαβε την ιστορία σε καλύτερα γνωστές (1733) επιστολές του σχετικά με το αγγλικό έθνος (Voltaire, 1980) αν και σε αυτήν την εργασία μίλησε όχι για ένα μήλο αλλά για "τα φρούτα που πέφτουν από ένα δέντρο". Η πηγή του Voltaire ήταν πιθανώς η Catherine Barton. Η τελική πρόωρη πηγή ήταν ο Robert Greene, κατόπιν εντολής του Martin Folkes, στο "Philosophy of the Expansive and Contractive Forces (1727)."
Ο John Conduit κατέγραψε μια παρόμοια ιστορία.

Στο έτος του 1666 αποσύρθηκε πάλι από το Καίμπριτζ... στη μητέρα του στο Lincolnshire και ενώ συλλογιζόταν σε έναν κήπο του μπήκε η σκέψη  ότι η δύναμη της βαρύτητας (που έφερε ένα μήλο από το δέντρο στο έδαφος) δεν περιορίζεται σε μια ορισμένη απόσταση από τη γη αλλά ότι αυτή η δύναμη πρέπει να επεκτείνεται πολύ μακρύτερα από ότι θεωρούνταν συνήθως. Γιατί όχι τόσο υψηλά όσο το φεγγάρι σκέφτηκε και σε αυτή την περίπτωση αυτό πρέπει να επηρεάζει την κίνησή της και ίσως να την διατηρεί στην τροχιά της. (Keynes Collection, King's College Cambridge, MS 130.4 pp10-12 )

Σημειώστε, εντούτοις, ότι ο Stukely δεν υποστήριξε ότι έχει βεβαιώσει το γεγονός του μήλου από πρώτο χέρι. Εν τω μεταξύ, οι σημαντικές πρόωρες βιογραφίες του Νεύτωνα από τον Pemberton, τον Whiston, και τον Colin Maclaurin δεν περιλαμβάνουν καμία αναφορά του γεγονότος . Και ο μεγάλος γερμανός αστρονόμος Karl Friedrich Gauss θεώρησε την ιστορία πάρα πολύ γελοία. "Αναμφισβήτητα," υπέθεσε μιά φορά, "το περιστατικό ήταν κάτι αυτού του είδους: Έρχεται στον Νεύτωνα ένα ηλίθιο πιεστικό άτομο, το οποίο τον ρωτά πώς κατάφερε τη μεγάλη ανακάλυψή του. Ο Νεύτωνας επιθυμώντας να ξεφορτωθεί το άτομο του είπε ότι ένα μήλο έπεσε μπροστά στη μύτη του πράγμα που κατέστησε το θέμα αρκετά σαφές στο άτομο, και έφυγε μακριά ικανοποιημένο.

Για μια ακόμη φορά έχουμε μια ιστορία που διαδίδεται μέσα από χειρόγραφα και επιστολές χωρίς τελικά να ξέρουμε αν έχει πραγματοποιηθεί ή όχι. Παραμένει μια γοητευτική και συμβολική ιστορία η οποία θα λέγεται ίσως και ως προσπάθεια εξύμνησης της ανθρώπινης σκέψης.
Δε γνωρίζω αν η ιστορία με το μήλο είναι αληθινή ή όχι γνωρίζω ότι η σύλληψη της θεωρίας στριφογυρνούσε πολύ καιρό στο μυαλό του, για χρόνια ίσως, οπότε σίγουρα δεν ήταν μια στιγμιαία έκλαμψη. Ίσως το γεγονός με το μήλο (αν έγινε πραγματικά) να του έδωσε ένα άλλο στοιχείο.

«Αν είδα μακρύτερα, είναι επειδή στάθηκα στους ώμους γιγάντων», έγραφε το 1676 ο Ισαάκ Νεύτων σε μια επιστολή του προς τον Ρόμπερτ Χουκ. Και ήταν και αυτός ήδη ένας γίγαντας. Και οι "ιστορίες" που μυθοποιούν ή απομυθοποιούν τους γίγαντες αρέσουν και θα αρέσουν σε όλους μας.

Δείτε το χειρόγραφο σελίδα - σελίδα : http://www.royalsociety.org/turning-the-pages/
Πηγές:
1. ΤΟ ΒΗΜΑ
2. http://myownrainbow.tripod.com/id199.htm
3. http://www.trivia-library.com/b/sir-isaac-newton-theory-of-gravity-and-the-falling-apple.htm
4. http://www.newscientist.com/blogs/culturelab/2010/01/newtons-apple-the-real-story.php
5. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8461591.stm


Δεν υπάρχουν σχόλια: