Οι γραμμές …. της ζέβρας και η λεπίδα του Όκαμ (Τελικά μας ψεκάζουν;)

Οι γραμμές …. της ζέβρας και η λεπίδα του Όκαμ

(Τελικά μας ψεκάζουν;)

Στο εκπληκτικό μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο, «Το όνομα του Ρόδου», στην πρώτη σκηνή ο μοναχός Γουλιέλμος της Μπάσκερβιλ, ο οποίος είναι φανταστικό πρόσωπο, υποκαθιστώντας, σύμφωνα με τον συγγραφέα, τον Γουλιέλμο Όκαμ, χρησιμοποιώντας τα «ίχνη του κόσμου» και επιστρατεύοντας τη λογική μέθοδο, δίνει συμβουλές στον αποθηκάριο της μονής για το που θα βρει το Μελάνιο, το άλογο που είχε ξεφύγει, χωρίς όμως να το έχει δει να περνάει, αφήνοντας αποσβολωμένο τον δόκιμο μοναχό Άντσο που τον ακολουθούσε. 

Στην πραγματικότητα αυτό που θέλει να μας διδάξει, αν και ο Έκο στην προσπάθειά του να δώσει από την αρχή έμφαση στις πνευματικές ικανότητες του Γουλιέλμου, κάνει εντυπωσιακούς λογικούς συσχετισμούς, είναι η φιλοσοφική αρχή που ονομάζεται λεπίδα ή ξυράφι του Οκάμ. Διατυπωμένη στα λατινικά δίνει έναν αέρα αυθεντικότητας και κύρους: «Pluralitas non est ponenda sine neccesitate», δηλαδή «οι οντότητες δεν πρέπει να πολλαπλασιάζονται χωρίς να είναι απαραίτητο». Η πλέον χρήσιμη διατύπωση της αρχής για τους επιστήμονες είναι: "Όταν έχουμε δύο ανταγωνιστικές θεωρίες οι οποίες κάνουν ακριβώς τις ίδιες προβλέψεις, η απλούστερη εξ αυτών είναι και η καλύτερη", δηλαδή για να συνδέσουμε τον Έκο, τον Μελάνιο και τον Γουλιέλμο : «όταν είσαστε σε μια περιοχή με άλογα και ακούτε καλπασμό, να σκέφτεστε 'άλογο' και όχι 'ζέβρα'». 

Αλλά ας αφήσουμε το 1327 και τους «Γουλιέλμους» να αναπαύονται εν ειρήνη και ας επιστρέψουμε στην εποχή μας. Μετά από τη φαινομενική κυριαρχία και γενικευμένη χρήση της τεχνολογίας, τη γενική εκπαίδευση και θεωρητικά την επικράτηση της λογικής θα έπρεπε το ποσοστό του πληθυσμού που πιστεύει στην επίπεδη γη ή σε θεωρίες συνομωσίας, όπως ότι μας ψεκάζουν,  να είναι τόσο μικρό ώστε να μην προκαλεί εντύπωση … Αλλά φευ…  Η post truth πραγματικότητα είναι εδώ, μαζί μας.

Κάποτε είχαμε την αλήθεια και το ψέμα. Τώρα έχουμε την αλήθεια, το ψέμα και μία πραγματικότητα που μπορεί να μην είναι αληθινή, όμως θεωρούμε πως είναι αβλαβής για να την θεωρήσουμε ψεύτικη. Αυτή είναι η Μετά-Αλήθεια, η έννοια που ψηφίστηκε λέξη της χρονιάς του 2016 σε ευθεία αναφορά σε μία περίοδο όπου τα γεγονότα μετρούν λιγότερο από το συναίσθημα. Έτσι καταφέραμε στην εποχή μας, να μην ακολουθούμε ούτε την επιστημονική μέθοδο σκέψης που θα μας οδηγούσε με ασφάλεια στην αποδοχή ή απόρριψη θεωριών, αλλά κυρίως να μην αποδεχόμαστε τις ίδιες τις επιστημονικές θεωρίες που έχουν επικρατήσει (π.χ θεωρία της εξέλιξης), για χάρη των συναισθημάτων, του πλήθους αφελών διαισθήσεων για τον κόσμο, πολλές από τις οποίες είναι αναληθείς και κυρίως για χάρη της «πνευματικής αδράνειας», μιας αντίστοιχης ιδιότητας της ύλης που αναπτύσσει και το μυαλό. 

Φυσικά όλες οι απόψεις δεν εκφέρονται με την ίδια σιγουριά, δεν είναι εύκολο να διατυπώσει κάποιος την άποψη ότι η γη είναι επίπεδη ή ότι μας ποτίζουν με φάρμακα ώστε να οδηγηθούμε σε «ζομπιοποίηση» του πληθυσμού, αλλά ευκολότερα διατυπώνεται η άποψη ότι μας ψεκάζουν. Όταν κατακλύζεται κάποιος από ψεύτικες ειδήσεις ή ακόμη χειρότερα από διαστρεβλωμένες ειδήσεις και γεγονότα, είναι εύκολο να διολισθήσει στη Μετά –Αλήθεια. Φανταστείτε τι συμβαίνει όταν γίνεται ερώτηση στη βουλή από δυο βουλευτές: αν μας ψεκάζουν, ποιοι και γιατί [1];

Ας χρησιμοποιήσουμε αυτή την κοινή θεωρία συνομωσίας ότι μας ψεκάζουν για να δούμε με τη βοήθεια της θεωρίας του Γουλιέλμου του Όκαμ τις συμβάσεις που είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε για να δεχτούμε τη συνωμοσία και στη συνέχεια να εξηγήσουμε γιατί μας συμβαίνει.

 Τα ίχνη που αφήνουν πίσω τους τα αεροπλάνα λέγονται στα αγγλικά «contrails» που είναι σύντομος όρος για το «condensation trails» το οποίο σημαίνει ίχνη συμπύκνωσης. Σχηματίζονται από τη συμπύκνωση υδρατμών νερού στις εξατμίσεις των κινητήρων των αεροσκαφών. Είναι όπως όταν αναπνέουμε αέρα έξω μία κρύα μέρα του χειμώνα και βλέπουμε μικρά νέφη συμπύκνωσης που δημιουργεί η αναπνοή μας. Είναι το ίδιο, οι υγροί ζεστοί μας πνεύμονες προσθέτουν υγρασία στον αέρα και κατά την εκπνοή δημιουργείται συμπύκνωση. Η συμπύκνωση της αναπνοής όμως εξατμίζεται γρήγορα, συνήθως μέσα σε ένα δευτερόλεπτο. Τα ίχνη συμπύκνωσης ενός αεροσκάφους τύπου τζετ μπορούν να διαρκέσουν από μερικά λεπτά ακόμα και ώρες. Γιατί υπάρχει διαφορά; Γιατί τα ίχνη συμπύκνωσης των αεροσκαφών επιμένουν ενώ της αναπνοής μας εξατμίζονται αμέσως; Η διαφορά βρίσκεται στο γεγονός ότι τα ίχνη συμπύκνωσης παγώνουν.

Πραγματικά, είναι τόσο απλό. Τα ίχνη συμπύκνωσης δημιουργούνται σε θερμοκρασίες -40 βαθμών Κελσίου και κάτω. Σε αυτή την θερμοκρασία τα μικροσκοπικά σταγονίδια συμπυκνωμένου νερού παγώνουν ακαριαία. Μόλις παγώσουν δεν μπορούν να εξατμιστούν. Επίσης δεν μπορούν να λιώσουν γιατί η θερμοκρασία είναι -40 βαθμοί. Μπορούν μόνο να «ξεθωριάζουν» μέσα από μία διαδικασία που ονομάζεται εξάχνωση όπου ένα στερεό μετατρέπεται σε αέριο. Το έχετε δει να συμβαίνει στα μπαλάκια ναφθαλίνης ή στον ξηρό πάγο που δεν είναι τίποτε άλλο από διοξείδιο του άνθρακα.[2]

Αντ’ αυτού όμως είμαστε διατεθειμένοι κάποιοι να δεχτούμε μια άλλη υπόθεση, που ωστόσο, προϋποθέτει αρκετές περαιτέρω εικασίες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ατελείωτες λογικές αδυναμίες και ασυνέπειες με τα όσα ήδη γνωρίζουμε. Για παράδειγμα: Οι αεροψεκασμοί μπορεί να γίνονται από την κυβέρνηση ή όχι, χωρίς όμως να είναι επίσημο, χωρίς να μπορεί να ελεγχθεί. Αν όχι, τότε γίνεται από κάποια οργάνωση που λειτουργεί κάτω από τη μύτη της κυβέρνησης και μπορεί είτε να πετάει κρυφά τα αεροπλάνα, είτε να χρησιμοποιεί αεροπλάνα που προορίζονται για κάποια άλλη δουλειά. Όπως και να έχει χρειαζόμαστε κάποιο νευροτοξικό φάρμακο σε τεράστιες ποσότητες, άρα και αποθηκευτικούς χώρους όπως δεξαμενές, κτίρια κλπ με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Όλα αυτά καλά φυλασσόμενα αλλά χωρίς να το ξέρουν αυτοί που τα προστατεύουν για να μη διαρρεύσει το μυστικό. Προφανώς και όλα αυτά να γίνονται κάτω από τη μύτη διαφόρων μυστικών υπηρεσιών. Χρειαζόμαστε επιστήμονες, φύλακες, οδηγούς, εργάτες∙ οπότε φανταστείτε τι συμβάσεις πρέπει να κάνει κάποιος για να αποδεχτεί ότι όλοι όσοι εμπλέκονται είτε δεν ξέρουν σε τι συμμετέχουν, είτε μπορούν και το διατηρούν κρυφό.  Τέλος αν δούμε λίγο τις ιδιότητες του υλικού θα πρέπει να είναι εξαιρετικά δυνατό γιατί θα πρέπει να δρα μια μικρή ποσότητα σε τεράστιο όγκο, να είναι άχρωμο, άγευστο, να μην προκαλεί άλλους γενικευμένους ερεθισμούς, διότι όλα αυτά θα είχαν παρατηρηθεί, θα είχαν ανιχνευτεί κλπ

Δε συνεχίζω άλλο με τις μη απαραίτητες, τις  αδύναμες και  παράλογες εικασίες. Ήδη τα κόκκαλα του Όκαμ αρχίζουν να τρίζουν και εγώ υποσχέθηκα να τον αφήσω να αναπαύεται εν ειρήνη.  

Τώρα που βλέπουμε το πρόβλημα, νομίζετε ότι θα μειώθηκαν αυτοί που πιστεύουν τους αεροψεκασμούς. Όχι, μπορεί να το υποστηρίξουν λιγότερο έντονα, αλλά μέσα τους δεν έχουν μετακινηθεί σχεδόν καθόλου.

Γιατί λοιπόν κάποιοι τα πιστεύουν όλα αυτά;

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι και θα προσπαθήσω να καταγράψω κάποιους από αυτούς.

Ο πιο σημαντικός λόγος είναι η εξέλιξη του είδους μας. Εξελιχθήκαμε να είμαστε καχύποπτοι.  Κάθε μορφή ζωής, από τους απλούς μονοκύτταρους οργανισμούς μέχρι τα πολύπλοκα πρωτεύοντα θηλαστικά, για να επιβιώσει και να αναπαραχθεί οφείλει να επινοεί παραπλανητικές συμπεριφορές και ψέματα. Μάλιστα, όσο πιο εξελιγμένος και πολύπλοκος είναι ο οργανισμός τόσο πιο περίπλοκες είναι οι συμπεριφορές εξαπάτησης που υιοθετεί. Πράγματι, ο άνθρωπος είναι ο τέλειος ψεύτης: εξαπατά συστηματικά όχι μόνο τους συνανθρώπους του, αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του.[3]  Έτσι η υποψία, η καχυποψία, αρχικά είναι συμφέρουσες διότι αποτελούν πλεονέκτημα στη διαδικασία της εξαπάτησης. Κάποιοι απλά έχουν έντονη την καχυποψία και είναι έτοιμοι να δεχτούν και ανυπόστατες θεωρίες.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, τονίζουν κάποιοι ερευνητές, δεν εξελίχθηκε έτσι ώστε να επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με βιομηχανοποιημένες οικονομίες, τρομοκρατία ή ιατρική, αλλά για την επιβίωση σε ένα άγριο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια τάση να θεωρεί κανείς ότι αθέατοι κυνηγοί παραμονεύουν παντού, ή ότι συμπτωματικά γεγονότα συνδέονται με κάποιον τρόπο μεταξύ τους. Στη μια περίπτωση υπερεκτιμούν τον κίνδυνο. Για παράδειγμα η σύνδεση των δεδομένων «θρόισμα των φύλλων ενός θάμνου» με την πιθανότητα αυτό το φαινόμενο να συνδέεται (εκτός της προφανούς εξήγησης ότι το θρόισμα προκαλείται από τον άνεμο) με την ύπαρξη λιονταριού πίσω από το θάμνο, βοήθησε στην επιβίωση των προγόνων μας από τους ποικίλους εχθρούς που είχε και με δεδομένη τη φυσική του αδυναμία να αντιπαρατεθεί σε πολλούς από αυτούς. Οι άνθρωποι δεν είναι πολύ καλοί στην εκτίμηση αν ένα θρόισμα στους θάμνους, για παράδειγμα, είναι μια απειλή ή όχι. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, το τίμημα να πιστεύουν ότι το θρόισμα οφείλεται σε ένα αρπακτικό θηρίο, μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο, παρά το αντίθετο (υποτίμηση των δεδομένων). Απλά στη σημερινή εποχή η υπερβολική καχυποψία αποτελεί μειονέκτημα παρά πλεονέκτημα, διότι δεν υπάρχει ακριβής αντίληψη της πραγματικότητας.

Από την άλλη ο ανθρώπινος εγκέφαλος έμαθε να λειτουργεί με τη σχέση αιτίου αποτελέσματος, ωστόσο, πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν μια φυσική τάση να αναζητούν νόημα σε διαφορετικά τυχαία γεγονότα.  Ο νευρολόγος Klaus Konrad επινόησε τον όρο αποφένια το 1948 για να χαρακτηρίσει την έναρξη της παραληρητικής σκέψης στην ψύχωση – ως όρος σημαίνει την εμπειρία του να δει κάποιος νόημα, οικεία μοτίβα ή συνδέσεις σε τυχαία δεδομένα.[4] Για να βγάλουν νόημα από καταστάσεις τις οποίες δεν ελέγχουν λογικά, πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας κάνοντας όμως ένα μεγάλο λάθος «μεθοδολογίας».  Για να καλύψουν την ανάγκη ερμηνείας το αποτέλεσμα καθορίζει το αίτιο. Αυτή η αντιστροφή, που βρίσκεται μακράν κάθε λογικής ανάλυσης, προσδιορίζει και την ποιότητα των ερμηνειών που απορρέουν από αυτήν την μεθοδολογία.

Όμως, όπως έλεγε και ο Χιουμ: Η πίστη μας στην αντικειμενική ύπαρξη της αναγκαιότητας δεν έχει καμιά βάση.

Επιπρόσθετα ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι η έλλειψη πραγματικής εκπαίδευσης. Είτε επειδή κάποιοι δεν έχουν καταφέρει να αποκτήσουν τις στοιχειώδεις γνώσεις, είτε διότι η γενική παιδεία έχει έλλειψη όσον αφορά όχι μόνο στα μεγάλα αλλά και στα βασικά επιτεύγματα της επιστήμης. Ένα πρόσωπο με μόνο τη στοιχειώδη γνώση φυσικής μπορεί να μπει στον πειρασμό και να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η «κρύα σύντηξη» είναι ένα απλό φαινόμενο, και ότι αυτή η φτηνή, ανεξάντλητη πηγή ενέργειας έχει κατασταλεί σκόπιμα για δεκαετίες από τη βιομηχανία ορυκτού καυσίμου. Φυσικά και δεν είναι αυστηρός κανόνας ότι έχοντας σπουδάσει θετικές επιστήμες απέχεις από όλες αυτές τις θεωρίες και τους τσαρλατανισμούς. Έχω ακούσει Φυσικό να μιλάει σε παρέα για τη «ραδιενέργεια» που εκπέμπει το κινητό, οπότε το ότι είναι Τοξότης το πιο φιλοσοφικό ζώδιο (όπως έλεγε και ο Jim Morisson)[5], δε μου έκανε καμία εντύπωση στη συνέχεια.

Πολλές φορές σημαντικό ρόλο στην αποδοχή αυτών των θεωριών είναι το γεγονός ότι πολλοί μπερδεύουν την έννοια της δυνατότητας με την έννοια της πιθανότητας. Υπάρχουν δυο δυνατότητες: (α) να βρεθεί 1 εκατομμύριο ευρώ στο δρόμο, (β) να μη βρεθεί.

Συγνώμη που θα σας στεναχωρήσω αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι 50% οι πιθανότητες να βρεθεί.

Τέλος, η διαδικασία απομυθοποίησης ενός μύθου είναι, πολλές φορές, μια προβληματική διαδικασία.  Και αυτό γιατί χρειάζεται μεγάλη προσοχή ώστε στη διαδικασία απομυθοποίησης να μην ενισχυθούν οι ίδιοι οι μύθοι που επιδιώκουμε να διορθώσουμε.  Κατ' αρχάς, η διάψευση πρέπει να εστιάσει στον πυρήνα των γεγονότων παρά στο μύθο για να αποφύγει η παραπληροφόρηση να γίνει πιο γνωστή. Δεύτερον, οποιαδήποτε αναφορά ενός μύθου πρέπει να ακολουθήσει τις ρητές προειδοποιήσεις (που θα έχουν προηγηθεί) ώστε να ειδοποιηθεί ο αναγνώστης ότι οι επερχόμενες πληροφορίες είναι ψεύτικες. Τέλος, η διάψευση πρέπει να περιλάβει μια εναλλακτική εξήγηση ώστε να καλύψει το κενό που θα αφήσει η διάψευση της αρχικής παραπληροφόρησης- θεωρίας[6]. Ίσως πολλές φορές κάποιος από αυτούς τους κανόνες αποδόμησης μια τέτοιας θεωρίας δεν τηρείται σωστά με λάθος αποτελέσματα. Ελπίζω να μην έχω οδηγηθεί στο ίδιο λάθος.

Κάτι που είναι πολύ σημαντικό και όλο μας διαφεύγει είναι ότι οι θετικές επιστήμες έχουν ένα ισχυρό μεθοδολογικό εργαλείο, την επιστημονική μέθοδο, που ελέγχει μια υπόθεση, οπότε αν αναιρείται από ένα πείραμα, είναι λανθασμένη. Δεν έχει σημασία πόσο όμορφη είναι, ή ποιος τη διατύπωσε, ή πόσο έξυπνος ήταν. Αν την αναιρεί το πείραμα, είναι λάθος[7].

Ανακεφαλαιώνοντας οι γραμμές που βλέπουμε στον ουρανό είναι ίχνη συμπύκνωσης. Σχηματίζονται από την συμπύκνωση υδρατμών νερού στις εξατμίσεις των κινητήρων των αεροσκαφών. Όπως όταν αναπνέουμε εμείς στο κρύο.

 Δε μας ψεκάζουν, λοιπόν,  διότι είναι αδύνατον να γίνονται τόσο ευρείας κλίμακας αεροψεκασμοί, τόσο συχνά, να υπάρχει μια τόσο δυνατή ουσία αλλά ταυτόχρονα να μην αφήνει κανένα ίχνος για να ανιχνευτεί, διότι είναι αδύνατον σε μια τόσο ευρείας κλίμακας «αποστολή» να έμεναν όλα κρυφά για τόσο καιρό. Το κύριο χαρακτηριστικό μιας επιτυχημένης συνωμοσίας αυτού του τύπου είναι να την γνωρίζουν όσο το δυνατό λιγότεροι άνθρωποι, αλλιώς η διαρροή και η αποκάλυψή της είναι σίγουρη, αλλά αυτό δε μπορεί να συμβεί διότι χρειάζεται τεράστιο αριθμό συμμετεχόντων.

Στην τελική αν δε ζείτε στη νότια ή δυτική Αφρική, ή αν δεν έχει επισκεφτεί τσίρκο την περιοχή σας και ακούτε καλπασμό, να σκέφτεστε 'άλογο' και όχι 'ζέβρα'».

Αφιερωμένο στην παρέα που με ενέπνευσε να το γράψω μετά από μια συζήτηση : (Μ.Γ, Ν.Ν, Β.Τ, Ε.Σ, Α.Σ)

---

[1] http://www.iefimerida.gr/news/87872/mas-psekazoyn-poioi-kai-giati-ti-rotisan-koyvelis-kai-voridis-sti-voyli-eggrafa

[2] http://ellinikahoaxes.gr/2014/07/03/

[3] Robert Trivers, Η μωρία των ανοήτων, Η λογική της εξαπάτησης και της αυτοεξαπάτησης στην ανθρώπινη ζωή, εκδ. «Κάτοπτρο»

[4] http://psychomed.gr/?p=768

[5] I am a Sagittarius/ The most philosophical of all the signs/ But anyway, I don't believe in it (Jim Morrison - Astrology in Boston (10 April 1970)

[6] Cook, J., Lewandowsky, S. (2011), The Debunking Handbook. St. Lucia, Australia: University of Queensland. November 5. ISBN 978-0-646-56812-6. [http://sks.to/debunk]

[7] Richard Feynman: Επιστήμη και Ψευδοεπιστήμη

Στατιστικά αποτελέσματα επιτυχιών Φροντιστηρίου 2017

Το φροντιστήριο Αστρολάβος μετά από είκοσι χρόνια συνεχόμενης λειτουργίας θέλει να σας ευχαριστήσει που μας εμπιστεύεστε το μέλλον των παιδιών σας.

Όλα αυτά τα χρόνια στο φροντιστήριό μας, τον Αστρολάβο πορευτήκαμε πλάι πλάι με τους μαθητές μας, μέσα από αμέτρητα βράδια, ξενύχτια, μοιραζόμενοι την αγωνία των παιδιών και των οικογενειών τους.

Η εκπαιδευτική αυτή πορεία μας δίδαξε  όμως, ότι η σωστή καθοδήγηση των μαθητών στις εκπαιδευτικές βαθμίδες του Γυμνασίου και του Λυκείου οδηγεί στην επιτυχία. 


Η επιτυχία έρχεται με δουλειά, με σωστή προετοιμασία, με συνεχή τεστ ώστε να ελέγχεται η πρόοδος του μαθητή, με καθηγητές που έχουν δοκιμαστεί στο στίβο των εξετάσεων, με την εξατομίκευση της διδασκαλίας ανάλογα με το επίπεδο του μαθητή ,με την συγκρότηση τμημάτων μαθητών της ίδιας δυναμικότητας και κυρίως με την πίστη απέναντι στο μαθητή ότι μπορεί να πετύχει τον στόχο του οποίος και αν είναι αυτός αρκεί να προετοιμαστεί σωστά.

Το φροντιστήριο Αστρολάβος σας υπόσχεται ότι τα παιδιά σας θα ανήκουν στην οικογένεια των εκατοντάδων παιδιών που μας εμπιστεύθηκαν και πέτυχαν στις εξετάσεις αρκεί να δουλέψουν με μέθοδο και συνέπεια.

Εμείς δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε να είμαστε δίπλα στα παιδιά αφουγκραζόμενοι τις προσδοκίες τους και προσπαθώντας με όλες μας τις δυνάμεις να τα οδηγήσουμε στα όνειρά τους.


ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
 ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ






  ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2017 by gkatsiko@yahoo.gr on Scribd

Trailer της Εκδήλωσης

Η Τεχνολογία στην Περιπλάνηση του Οδυσσέως

Ο Οδυσσέας επιστρέφει στην Ιθάκη. Αλλά πως τα κατάφερε; Πως ναυπήγησε το πλοιάριό του; Πώς καθάριζε τα ρούχα η Ναυσικά;
Είχαν οι Φαίακες Ρομποτική; Ο κοιμισμένος Κύκλωπας, ο οίνος και το ατσάλι, πως τι και γιατί; Πώς ξέφυγε άραγε τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη; Και όταν έσφαξε τον αφρό των υπηκόων του, πως απολύμανε μετά το παλάτι; Αυτές και άλλες απορίες θα μας λύσει ο καθηγητής του Εθν. Μ. Πολυτεχνείου κ Θεοδόσιος Π. Τάσιος.

Ο Σύλλογος Αστρονομίας Άρτας «Αστρολάβος Αστρονομίας & Διαστήματος» παράρτημα της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου σε συνεργασία με το Δήμο Αρταίων και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας σας προσκαλούν στην εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Άρτας  την Παρασκευή 23 Ιουνίου 2017 και ώρα 21:00  με τίτλο:

«Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΩΣ»

με ομιλητή τον καθηγητή του Εθν. Μ. Πολυτεχνείου κ Θεοδόσιο Π. Τάσιο. Μετά το πέρας της θα ακολουθήσει παρατήρηση στον έναστρο νυχτερινό ουρανό της Άρτας με τηλεσκόπια,  απ’ όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει τους δακτυλίους του Κρόνου, τους δορυφόρους του Δία και διάφορους αστερισμούς.  

Θέματα Φυσικής 2017 - Μια πρόχειρη ανάλυση

  Στατιστική Επεξεργασία Θεμάτων Φυσικής Στις Πανελλήνιες Εξετάσεις 2017 by gkatsiko@yahoo.gr on Scribd

Όπως κάθε χρόνο μετά από κάποιες μέρες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα με μεγαλύτερη νηφαλιότητα , γράφω κάποιες πρόχειρες σκέψεις για τα θέματα της Φυσικής στις εξετάσεις του 2017.
Όπως πάντα ξεκινώ με τα ποσοτικά χαρακτηριστικά των θεμάτων, δηλαδή μια γρήγορη κατανομή των μονάδων ανά κεφάλαιο, στη θεωρία και στις ασκήσεις,  και στη συνέχεια ανά παράγραφο.
Όπως βλέπουμε από τον Πίνακα 1,  τα ερωτήματα έχουν μοιράσει τα μόρια σε όλα τα κεφάλαια. Μάλιστα φαίνεται και μια προσπάθεια ισοκατανομής, όσο αυτό είναι βέβαια δυνατόν, όταν έχεις ασκήσεις από δυο κεφάλαια που θα κατανέμονται σε κάθε μια 25 μόρια.. Βέβαια έγινε μια προσπάθεια στις θεωρητικές ερωτήσεις να μοιραστούν τα περισσότερα μόρια στα κεφάλαια που δεν αντιπροσωπεύουν οι ασκήσεις. 

Ας δούμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά.  Ένα στοιχείο που προσέχω πάντα είναι η ανάγκη εφαρμογής ή όχι κάποιων βασικών Αρχών της Φυσικής. Θεωρώ ότι στη συνέχεια του Amber Alert των μαθηματικών για την εξαφάνιση των θεωρημάτων στα Μαθηματικά, σε μικρότερο βαθμό βέβαια, υπήρχε κάτι αντίστοιχο και στη φυσική. Δε χρειάστηκε να εφαρμόσουν πουθενά Αρχή Διατήρησης Στροφορμής, ούτε Αρχή Διατήρησης της Ορμής, ενώ η Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας ήταν "κρυμμένη" στην ΑΔΕΤ (ας μου συγχωρεθεί η έκφραση για την οικονομία του λόγου) και στο θεώρημα Bernoulli. Χρειαζόταν όπως και εδώ προηγούμενες γνώσεις (σε μικρό βαθμό) για να τονιστεί και εδώ ότι υπάρχει ανάγκη για δημιουργία θεωρητικού υποβάθρου από την Ά Λυκείου.
Κατά τα άλλα η επιτροπή κινήθηκε σε πεπατημένες συνταγές, είτε του σχολικού, είτε από Study4exams, είτε από παλαιότερα θέματα.
Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά:
Α.1: από τα πιο γνωστά ερωτήματα στην πλαστική κρούση. 
Α.2:ερώτημα στην εξαναγκασμένη από το σχολικό και ίδιο ερώτημα σε θέμα προηγούμενης χρονιάς
Α.3: με λίγη προσοχή έβγαινε
Α.4: ορισμός του διακροτήματος... μαύρα γράμματα.. πόσο πιο απλό;
Α.5.α)από που απορρέει η Αρχή διατήρησης της Συνέχειας ... ξεκάθαρο
      β)στοιχειώδες ερώτημα στη ροπή δύναμης
      γ)μαύρα γράμματα στη φθίνουσα.. τα παιδιά μαθαίνουν να το αποδεικνύουν κιόλας
      δ)απλό ερώτημα στη σύνθετη κίνηση..Τι είναι δηλαδή..
      ε)απλό ερώτημα στην απόσταση δυο κοιλιών στο στάσιμο...

Γενικά το πρώτο θέμα είχε τη λογική να είναι σαφές, να είναι πάνω στους ορισμούς και γενικά στα μαύρα γράμματα του σχολικού, για να μπορούν να το διαπραγματευτούν όλοι.

Β.1 Κλασσικό ερώτημα που συνδέει απομάκρυνση και μάλιστα πλάτος με τη μέγιστη παραμόρφωση του ελατηρίου... έχει επαναληφθεί σαν δεύτερο θέμα με τη δύναμη ελατηρίου βέβαια και σε άσκηση σαν τελευταίο ερώτημα για μέγιστη τιμή της δυναμικής ενέργειας του ελατηρίου.
Η διαδικασία ήταν γνωστή , όπως και το ερώτημα. Δεν ήταν για όλους αλλά κάποιος με νορμάλ προετοιμασία το έχει λύσει πολλές φορές.
Β.2: Ωραίο θέμα με μια μικρή παγιδούλα που αν κάποιος ήταν ψύχραιμος μπορούσε να την ξεπεράσει εύκολα. Καλό θέμα στα ρευστά. 
Β.3: Δεν ήθελα να το σχολιάσω. Απλή εφαρμογή στον τύπο. Για πρώτο θέμα θα ήταν καλό, για δεύτερο....

Γενικά το δεύτερο θέμα που είναι ένα κριτήριο για το αν τα θέματα της Φυσικής θα είναι τσιμπημένα ή όχι δεν είχε ασάφειες, δεν είχε όγκο, δεν είχε το κάτι που θα δημιουργούσε διαβάθμιση. 

Γ.1: Το ερώτημα αυτό ήθελε να βρεις τα στοιχεία του κύματος, περίοδο- μήκος κύματος και το πλάτος, που απλά δινόταν τρόπον τινά περιγραφικά. Το πλάτος ήθελε λίγη προσοχή στις πράξεις.
Γ.2: Να γνωρίζεις την εξίσωση του κύματος (!!!!) και να σχεδιάσεις στιγμιότυπο. Εδώ ίσως κάποια μόρια χαθούν από την αιτιολόγηση της μορφής του στιγμιότυπου.
Γ.3: Εφαρμογή ΑΔΕΤ. Ξέρω πως έχω γράψει κάτι για το οποίο πολλοί φυσικοί θα καλούσαν άνετα την αστυνομία της επιστήμης για να με εγκαλέσει στην τάξη, αλλά όλοι έτσι το έλυσαν....
Γ.4: το δύσκολο ερώτημα. ήταν αναμενόμενο όμως μιας και έχει ερωτηθεί δυο φορές πιο πριν και μάλιστα και μια σε επαναληπτικές με παρόμοιο τρόπο.... Υπάρχει αν θυμάμαι καλά και στο STUDY4EXAMS... Ήταν απαιτητικό ερώτημα. Αν το είχες διδαχθεί όμως έβγαινε χωρίς κόπο.

Το κεφάλαιο των κυμάτων πάντα έδινε εύκολα θέματα, η άσκηση αυτή δεν ξέφευγε από τον κανόνα με εξαίρεση το ερώτημα Γ4 το οποίο δεν είχε κάποια πρωτοτυπία.

Δ.1: Γιο γιο και υπολογισμός επιτάχυνσης. Σχεδόν όλοι ξέρουν και το νούμερο αφού ο δίσκος είχε τη γνωστή ροπή αδράνειας.
Δ.2: Εφαρμογή νόμων ισορροπίας. Στοιχειώδης γνώση. 
Δ.3: Υπολογισμός στροφορμής μετά από απαλοιφή του χρόνου ή και με υπολογισμό αυτού. Έπρεπε να ξέρουν τα παιδιά ότι από τη στιγμή που κόβεται το νήμα το (ω=σταθ) διότι Στ=0. Έχει ξαναμπεί με τον ίδιο τρόπο σε προηγούμενα θέματα. 
Δ.4: Στην ουσία το δύσκολο κομμάτι ήταν το είδος της κίνησης (?) και η εξίσωση από τύπους Ά Λυκείου....

Το σχήμα της άσκησης ήταν ίδιο με άσκηση από το STUDY4EXAMS, για να επιβεβαιωθεί για ακόμη μια φορά πως η θεματολογία ανανεώνεται από θέματα των επαναληπτικών και του STUDY4EXAMS...

Σε γενικές γραμμές έλλειπε αυτό που θα έκανε τη διαβάθμιση. Σε σύγκριση με πέρυσι υπήρχαν ερωτήματα που ήθελαν καλή ανάγνωση και επεξεργασία, αλλά τελικά ούτε ο όγκος , ούτε η ποιότητα ήταν εξωφρενικά διαφορετική . Θεωρώ ότι οι βαθμολογίες θα διαφέρουν από πέρυσι, αλλά νομίζω πως θα έπρεπε να μπει κάτι για να ξεχωρίσουν οι άριστοι.
Καλά αποτελέσματα σε όλους! 

Τελικό διαγώνισμα 2017 (ομάδα β)

  Τελικό Διαγώνισμα 2017 (β) by gkatsiko@yahoo.gr on Scribd

Τελικό Διαγώνισμα Γ Λυκείου 2017 (ομάδα Α)

  Τελικό Διαγώνισμα 2017 (α) by gkatsiko@yahoo.gr on Scribd